Κοινωνικές δεξιότητες για παιδιά
Η κοινωνικοποίηση και οι κοινωνικές συναναστροφές είναι πολύ σημαντικές για την
σωστή ανάπτυξη ενός βρέφους, ώστε να μπορέσει αργότερα να ενταχθεί ομαλά σε
κοινωνικές ομάδες (σχολείο), αλλά και να συμπεριφέρεται κατάλληλα σε διάφορες
περιστάσεις. Είναι σημαντικό ένα παιδί να μάθει να ξεχωρίζει τους γνωστούς και τους
αγνώστους, αλλά και να προσαρμόζεται σε συνθήκες που περιλαμβάνουν και άλλους
ανθρώπους πέραν της στενής οικογένειας , και να ξέρει πως να ανταποκριθεί.
Δεν είναι τυχαίο που ακόμα από την ηλικία των τεσσάρων με έξι εβδομάδων
εμφανίζεται το πρώτο κοινωνικό χαμόγελο του μωρού. Τι σημαίνει κοινωνικό χαμόγελο;
Σημαίνει ότι το μωράκι μας χαμογελάει μιμούμενο εμάς που του χαμογελάμε.
Ποιες είναι όμως οι σημαντικές δεξιότητες που θα πρέπει να διδάξουμε σε όλα τα παιδιά
μεγαλώνοντας;
- Να χαιρετάει όταν εισέρχεται σε έναν χώρο με άλλους ανθρώπους ή όταν
εισέρχεται κάποιος σε έναν χώρο στον οποίο βρίσκεται ήδη το παιδί. Ανάλογα με
την ηλικία το παροτρύνουμε είτε να χαιρετίσει κουνώντας το χεράκι είτε να πει “Γειά”. - Να συστήνει τον εαυτό του στους άλλους. Να απαντάει, δηλαδή τις ερωτήσεις
“Πως σε λένε;” “Πόσο χρονών είσαι;” “Που μένεις;” “Σε ποια τάξη πηγαίνεις;”
“Έχεις αδέρφια;”. Εδώ απευθυνόμαστε σε λεκτικά παιδάκια. Μπορεί να χρειαστεί
παρακίνηση τις πρώτες φορές από τον γονέα, μέχρι να του διατυπωθούν οι
απαντήσεις και να τις αυτοματοποιήσει. - Να ακολουθεί οδηγίες και να ολοκληρώνει δραστηριότητες. Όταν ένα παιδάκι
μάθει πως ό,τι αρχίζουμε θα πρέπει να το ολοκληρώνουμε και πρέπει να
ακολουθούμε οδηγίες από τους μεγαλύτερους (κανόνες). Η ένταξη του θα είναι
αυτόματα πιο ομαλή είτε στο σχολείο είτε σε ομάδες συνομήλικων παιδιών. - Μια ακόμα σημαντική δεξιότητα είναι το να ζητάει βοήθεια όταν δυσκολεύεται,
είτε στο παιχνίδι είτε όταν στην καθημερινότητα. Όταν μάθει την σημαντική αυτή
δεξιότητα, θα ξεκινήσει να νιώθει ασφάλεια, αλλά θα ενισχύσει και την
αυτοπεποίθηση του. - Να είναι ευγενικό, να χρησιμοποιεί λέξεις όπως το ευχαριστώ και το παρακαλώ,
να ζητάει συγγνώμη. Η συγγνώμη είναι σημαντική ώστε να καταλαβαίνει τα λάθη
του και να τα αναγνωρίζει, αλλά θα πρέπει να μάθει και να τα διορθώνει π.χ. αν
άρπαξε ένα παιχνίδι από κάποιο άλλο παιδάκι και εκείνο ξεκίνησε να κλαίει. Τότε
με παρότρυνση του ενήλικα θα πρέπει να ζητήσει συγγνώμη και να του γίνεται
υπενθύμιση ώστε να μην το επαναλάβει. - Να δέχεται το “Όχι”. Το “Όχι” είναι μια λέξη με ιδιαίτερη βαρύτητα και θα πρέπει
να χρησιμοποιείται σε επικίνδυνες καταστάσεις, ώστε να διατηρήσει την
βαρύτητά της. Αν χρησιμοποιείται σε καθημερινή και συνεχή βάση τότε χάνει την
ουσία της και τα παιδιά σταματούν να ανταποκρίνονται σε αυτήν. - Να αναγνωρίζουν να εκφράζουν και να διαχειρίζονται τα συναισθήματά τους.
Είναι πολύ σημαντικό να ξέρουν πως νιώθουν και γιατί. Η αναγνώριση των
συναισθημάτων στα πρώτα χρόνια ζωής ενός παιδιού ξεκινά από τους ενήλικες
π.χ. όταν είναι θυμωμένο ένα παιδάκι, η πιο συχνή αντίδραση είναι να ξεσπάσει
σε κλάματα, ή και να πετάξει το παιχνίδι που κρατάει. Τότε ο ενήλικας θα πρέπει
να χαμηλώσει στο ύψος του παιδιού και να του πει ” Είσαι θυμωμένος που
χάλασε το παιχνίδι σου, νιώθεις θυμό και είναι εντάξει να κλαις, αλλά ποτέ δεν
πετάμε το παιχνίδι, γιατί μπορεί να χτυπήσει κάποιος, μπορείς να πετάς την
μπάλα”. Αν η συνθήκη αυτή συνεχιστεί σε κάθε συναίσθημα του παιδιού
(αναγνώριση-αιτιολόγηση-αντιμετώπιση), τότε θα του είναι εύκολο να την
αυτοματοποιήσει αυτή του την δεξιότητα στο μέλλον.
Τέλος θα πρέπει να τονιστεί, μιας και πιο πάνω αναφερθήκαμε στην μίμηση, ότι το
καλύτερο μέσο εκπαίδευσης είναι η μίμηση. Μην ξεχνάμε ότι οι μεγαλύτεροι, και
κυρίως οι γονείς είναι τα πρότυπα των παιδιών τους. Οπότε αν οι γονείς εφαρμόζουν
καθημερινά όλα τα παραπάνω τότε δεν χρειάζεται να αγχώνεστε για την ομαλή
προσαρμογή των παιδιών σας σε ομάδες αλλά και γενικά στις κοινωνικές τους
συναναστροφές με άλλους.
